Aan de slag

Climate change ... what is it all about? The MOS climate mind map offers support to teachers who want to teach about climate change by means of a climate mind map and an accompanying text. The mind map shows in one summarizing image what climate change is all about. Teachers can use the mind map and the text to keep an overview or use it as teaching material.

Op de website www.SDGs@school.be vertalen we de 17 duurzame ontwikkelingsdoelen of sustainable development goals (SDGs) naar de Vlaamse schoolcontext. De website bevat verschillende tools om met de hele school aan de slag te gaan met de SDGs en deze te integreren in schoolacties, lessen én in het beleid van de school. Want werken aan de SDGs, dat doe je samen!

De klimaatverandering ... hoe zit dat nu precies in elkaar? MOS biedt leerkrachten die inzetten op klimaateducatie een houvast in de vorm van een klimaatmindmap en een bijhorende tekst. De klimaatmindmap geeft in één samenvattend beeld weer wat er bij de klimaatverandering komt kijken. Maar daar hoort ook een woordje uitleg bij. In 'Klimaatverandering. Oorzaken, gevolgen en oplossingen' leggen we op een eenvoudige manier uit hoe alles in elkaar zit. 

De CO2-calculator is een digitale tool die het mogelijk maakt om de CO2-uitstoot van jouw basis- of secundaire school te monitoren en in te zetten bij klimaateducatie. De leerlingen voeren metingen uit en vullen de gegevens in. De CO2-calculator rekent alles om naar CO2-uitstoot en geeft deze bevattelijk weer. Door deze tool educatief in te zetten, wordt het eenvoudig om CO2-doelstellingen voor jouw school te formuleren, op te volgen en te bereiken.

Deze kleurrijke verhalen brengen telkens een ander thema rond duurzaamheid aan. De verhalen bevatten ook didactische wenken en werden vertaald.  KaMOShibai-verhalen zijn in de eerste plaats bestemd voor kleuters en lagereschoolkinderen. Toch kunnen ze ook dienen in het vreemdetalenonderwijs, bijvoorbeeld om voor te lezen aan kleuters of lagereschoolkinderen uit een andere taalomgeving. Ze kunnen ook gebruikt worden als leesvaardigheid rond duurzaamheid of dienen in een uitwisselingsproject. Klik hier om naar de verschillende verhalen te gaan.

MOS stelt een gratis energiekoffer ter beschikking. Daarin vind je een handleiding, werkbladen en tal van instrumenten om samen met de leerlingen een energieonderzoek op school te voeren. In de MOS-actiefiche 'De energiekoffer en onderzoeksvragen verzinnen' zetten we je op weg om met deze energiekoffer aan de slag te gaan. Je kan de energiekoffer ontlenen bij: Provincie West-Vlaanderen Provincie Oost-Vlaanderen Provincie Antwerpen Provincie Vlaams-Brabant Provincie Limburg Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Twee koolmezen zijn wanhopig. Hun jongen schreeuwen om rupsen. Maar die rupsen blijken verdwenen ... Een waanzinnige moord? Een dwaze ontvoering? Een verschrikkelijke ziekte? Speel het spel 'Waar zijn de rupsen? ' en ontdek waarom. 'Waar zijn de rupsen?' werd ontwikkeld door Vlaams kennis- en vormingscentrum voor Natuur en Milieu De Vroente, in samenwerking met MOS.

Dit leermiddel maakt leerlingen bewust van het belang en de achteruitgang van de bijenpopulatie. Ze onderzoeken hiermee onder meer het verschil tussen de bij, wesp, hommel en zweefvlieg. Maar ook de verschillende biotopen, hoe ze leven, hun nut voor de mens en hun bedreigingen. Leerlingen (en leerkrachten) worden uitgedaagd om een insectenhotel te bouwen. pdf bestandAF12_Bijzzzondere_hotelgasten.pdf (747 kB) Ook op KlasCement staat deze actiefiche voor je klaar. Lees hier hoe je met de MOS-actiefiches de onderzoekscompetenties van je leerlingen kan aanscherpen.

MOS heeft een eigen deelsite op KlasCement. Hierop worden alle leermiddelen verzameld die over duurzaamheidsthema's gaan. Niet enkel van MOS zelf, maar ook van andere organisaties, van leerkrachten, enzovoort. Het is een onuitputtelijke bron van inspiratie en je vindt er heel wat kant-en-klaar lesmateriaal. Omdat je niet altijd zelf het warm water moet uitvinden ... Wil je zelf iets aan deze deelsite toevoegen? Laad je leermiddel op via 'Geavanceerd toevoegen' en gebruik de trefwoorden 'MOS' of 'duurzaamheid'.

MOS legt het accent op het aanscherpen van de onderzoekcompetenties van de leerlingen, zodat ze gewapend met deze competenties duurzame keuzes kunnen maken.

Biodiversiteitsspel Territorium is een tactisch kaartspel over biodiversiteit, leefgebieden en de Vlaams-Brabantse koesterburen. Download het lesmateriaal en ga met je klas aan de slag rond de klimaatproblematiek en biodiversiteit.  Het spel maakt deel uit van een set van drie kaartspelen die je leerlingen onderdompelen in een wereld met aandacht voor biodiversiteit en duurzaamheid. De spelen werden ontwikkeld door MOS in de provincie Vlaams-Brabant. pdf bestandHandleiding bij het materiaal voor de lesactiviteiten rond het klimaat (1.14 MB) (Op p.

In het duurzaamheidsspel The System kruipen de spelers in de huid van een producent en maken ze een jeansbroek of organiseren ze een ecologisch en duurzaam muziekfestival. In elke stap nemen ze beslissingen die gevolgen hebben op de duurzaamheid en de prijs. Het spel maakt deel uit van een set van drie kaartspelen die je leerlingen onderdompelen in een wereld met aandacht voor biodiversiteit en duurzaamheid.

Het voedselkwartet confronteert leerlingen op een spannende manier met de afstand die voedsel aflegt dat op ons bord terechtkomt. Zeven gerechten met soms een indrukwekkend aantal 'voedselkilometers' vormen een kwartet. Het spel maakt deel uit van een set van drie kaartspelen die je leerlingen onderdompelen in een wereld met aandacht voor biodiversiteit en duurzaamheid.

Deze actiefiche vormt een leidraad om met leerlingen op onderzoek te gaan naar wat energie is, uit welke verschillende bronnen energie voortkomt en waar de energie naartoe gaat. Na het stellen van een aantal onderzoeksvragen rond energie, kruipen de leerlingen in de huid van een energiedetective om op zoek te gaan naar energievreters in de klas of school.

Laat je leerlingen aan de slag gaan met de energiekoffer om het energieverbruik van de school in kaart te brengen. Op die manier breiden ze hun onderzoekscompetenties uit. pdf bestandMOS_actiefiche_energiekoffer.pdf (909 kB) Ook op KlasCement staat deze actiefiche voor je klaar. Lees hier hoe je met de MOS-actiefiches de onderzoekscompetenties van je leerlingen kan aanscherpen.  

Opdracht waarbij de leerlingen op zoek gaan naar gezonde, lokale en seizoensgebonden producten. Hiervoor doen ze een beroep op bedrijven en kleinhandel in hun schoolomgeving. pdf bestandAF10_Soep_met_ballen.pdf (301 kB) Ook op KlasCement staat deze actiefiche voor je klaar. Lees hier hoe je met de MOS-actiefiches de onderzoekscompetenties van je leerlingen kan aanscherpen.