Aan de slag

Laat je leerlingen aan de slag gaan met de energiekoffer om het energieverbruik van de school in kaart te brengen. Op die manier breiden ze hun onderzoekscompetenties uit. Ga naar de KlasCement website om dit leermiddel volledig te bekijken  Lees hier hoe je met de MOS-actiefiches de onderzoekscompetenties van je leerlingen kan aanscherpen.  

Doel van deze actiefiche: kinderen en ouders laten kiezen voor een duurzame lunch. pdf bestandActiefiche Red De Brooddoos.pdf (857 kB) Ook op KlasCement staat deze actiefiche voor je klaar, samen met de kaMOshibai 'Red de brooddoos'. Lees hier hoe je met de MOS-actiefiches de onderzoekscompetenties van je leerlingen kan aanscherpen.  

Dit kamishibaiverhaal volgt de avonturen van een honingbij, een solitaire bij, een hommel en een wesp. Gaandeweg leren de kinderen het verschil tussen deze nuttige insecten kennen. Dit verhaal werd ontwikkeld door MOS Vlaams-Brabant. pdf bestandsoly-en-bie.pdf (7.67 MB) Ook op KlasCement staat dit verhaal voor je klaar. Lees meer over de kaMOShibaiverhalen en hoe je ze kan inzetten in je lessen.

Zack, een ondeugend plastic zakje, glipt uit de handen van oma en vliegt mee met de wind. Het is het begin van een spannende reis. Maar dan komt hij in een rivier terecht en drijft hij helemaal naar de zee. Ook beschikbaar in het Frans en het Engels. pdf bestandZack gaat op reis.pdf (3.53 MB) pdf bestandZack part en voyage.pdf (3.56 MB) pdf bestandZack's journey.pdf (3.54 MB) Ook op KlasCement staat dit verhaal voor je klaar. Lees meer over de kaMOShibaiverhalen en hoe je ze kan inzetten in je lessen. 

Mier ontmoet Worm en Veenmol. Veenmol is ziek. Worm wil zijn vriend helpen maar weet niet hoe. Mier weet wat er aan de hand is en bedenkt een oplossing voor Worm en Veenmol. Ook beschikbaar in het Frans en Engels. pdf bestandMier ontmoet Worm.pdf (2.94 MB) pdf bestandFourmi rencontre Ver.pdf (2.89 MB) pdf bestandAnt meets Earthworm.pdf (2.9 MB) Ook op Klascement staat dit verhaal voor je klaar. Lees meer over de kaMOShibaiverhalen en hoe je ze kan inzetten in je lessen.

In dit verhaal heeft mier een lekkere kers gevonden. Mier wil de kers naar huis brengen, maar in zijn eentje lukt dat niet. Ook beschikbaar in het Frans en Engels. pdf bestandMier heeft een probleem.pdf (1.78 MB) pdf bestandFourmi a un problème.pdf (1.59 MB) pdf bestandAnt has got a problem.pdf (1.59 MB) Ook op KlasCement staat dit verhaal voor je klaar. Lees meer over de kaMOShibaiverhalen en hoe je ze kan inzetten in je lessen.

Leon wordt wakker. Het is licht in de kamer en toch is er geen elektriciteit. Er is duidelijk iets aan de hand met Reus Gommaar. Leon gaat op onderzoek met mamsie en mama. Als dat maar goed komt. Leon werd ontwikkeld door MOS Vlaams-Brabant en is een kamishibaiverhaal uit een reeks rond duurzame ontwikkeling. pdf bestandLeon.pdf (2.12 MB) Ook op KlasCement staat dit verhaal voor je klaar. Lees meer over de kaMOShibaiverhalen en hoe je ze kan inzetten in je lessen.

Dylan is nieuw op school en hij heeft nog geen vrienden. Dat is balen... Maar dan ziet hij dat Bilals fiets stuk is. Dylan kent iemand die kan helpen: zijn mama werkt in een fietsherstelplaats. De hele klas mag bij haar op bezoek! Ook beschikbaar in het Frans en Engels. pdf bestandDylan deelt.pdf (2.36 MB) pdf bestandDylan partage.pdf (2.93 MB) pdf bestandDylan shares.pdf (2.49 MB) Ook op KlasCement website staat dit verhaal voor je klaar. Lees meer over de kaMOShibaiverhalen en hoe je ze kan inzetten in je lessen.

Alida is nieuw in de klas. Ze komt net uit Kenia. Ze begrijpt niet dat water hier vanzelfsprekend is. Het komt zomaar uit de kraan! Ook beschikbaar in het Frans en Engels. pdf bestandAlida.pdf (2.78 MB) pdf bestandAlida Frans.pdf (2.88 MB) pdf bestandAlida Engels.pdf (2.88 MB) Ook op KlasCement staat dit verhaal voor je klaar. Lees meer over de kaMOShibaiverhalen en hoe je ze kan inzetten in je lessen.

Kostbare Kost - Aan de slag voor minder voedselverlies De educatieve pakketten van Kostbare kost voor kleuteronderwijs, lager en secundair onderwijs zetten je op weg naar minder voedselverlies op school. Naast achtergrondinformatie krijg je inspirerende voorbeelden uit de praktijk en concrete acties om met de leerlingen, het schoolteam én de schoolomgeving aan de slag te gaan. Hoe maak je je leerlingen bewust van het probleem? Hoe meet je het voedselverlies op school? Kan de refterindeling zorgen voor minder voedselverspilling? Wat vang je aan met kliekjes?

De leerlingen van Instituut Maris Stella Sint-Agnes uit Borgerhout gaven de refter een totale make-over en gingen de samenwerking aan met lokale handelaars. De refter werd een gezellige ontmoetingsplek waar gezonde en duurzame voeding nog beter smaakt! Ontdek hoe ze dit aanpakten en welke drempels en kansen ze op hun pad tegenkwamen. pdf bestandRefter make-over.pdf (139 kB) Dit inspirerend voorbeeld komt uit het educatief pakket Kostbare Kost (secundair onderwijs). Het volledige pakket staat voor je klaar op KlasCement.  

Het schoolteam en de leerlingen van Basisschool Onze-Lieve-Vrouw Scherpenheuvel onderhouden samen een moestuin op school. De kleuters komen geregeld in de moestuin om te picknicken, in de tuin te werken en groenten te oogsten. Ook de leerlingen van de lagere school gaan met de groenten aan de slag. Ontdek hoe ze dit aanpakten en welke drempels en kansen ze op hun pad tegenkwamen. pdf bestandSamen tuinieren op school.pdf (168 kB) Dit inspirerend voorbeeld komt uit het educatief pakket Kostbare Kost (kleuteronderwijs). Het volledige pakket staat voor je klaar op KlasCement.

Basisschool De Vlinders uit Antwerpen bood tijdens de wintermaanden - in samenwerking met een buurtrestaurant - al haar leerlingen supersoep van groenten die niet verkocht geraakten op de veiling. Ontdek hoe ze dit aanpakten en welke drempels en kansen ze op hun pad tegenkwamen. pdf bestandSupersoep tegen lege brooddozen.pdf (136 kB) Dit inspirerend voorbeeld komt uit het educatief pakket Kostbare Kost (lager onderwijs). Het volledige pakket staat voor je klaar op KlasCement.  

GO! scholengroep Gent (33 basis- en secundaire scholen en centra) startte een traject rond duurzame voeding met een nulmeting van het voedselverlies op school. Op basis van de resultaten gaan de scholen concreet aan de slag. Samen met de cateraar stemmen zij het voedselaanbod af op de vraag. Bovendien stapt de scholengroep in een educatief traject met o.a.

Freinetschool De Pit uit Diest zette voor alle kinderen een belevingsgerichte kennismaking met het leven in de tuin en milieuthema's op. Het schooltuinproject groeide uit tot een maatschappelijk project waarbij niet enkel de leerlingen, maar ook buurtbewoners, zorginstellingen en een school voor buitengewoon secundair onderwijs. Ontdek hoe ze dit aanpakten en welke drempels en kansen ze op hun pad tegenkwamen. pdf bestandStraffe tuinbeleving (407 kB)

BuBaO Sint-Lodewijk, een school voor buitengewoon basisonderwijs uit Wetteren, ijvert voor een milieubewustzijn bij alle leerlingen. Bovendien brengt de school de natuur zoveel mogelijk tot bij de leerlingen en trekt ze met hen geregeld naar buiten. Met haar MOS-werking pakt de school verschillende leergebieden op een creatieve manier aan. Leerlingen zetelen er in de MOS-brigade. Ontdek hoe ze dit aanpakten en welke drempels en kansen ze op hun pad tegenkwamen. pdf bestandMOS op maat van leerlingen met een beperking (553 kB)  

VBS Sint-Andreas en BuBaO De Spycker uit Brugge leerden van elkaar. De twee scholen wisselden MOS-ideeën uit, gingen bij elkaar op bezoek en inspireerden mekaar. Ze maakten daarbij nog meer werk van leerlingenbetrokkenheid. Ontdek hoe ze dit aanpakten en welke drempels en kansen ze op hun pad tegenkwamen. pdf bestandLeren van elkaar (643 kB)

Basisschool Goede Lucht uit Anderlecht gaf het bestaande schooltuintje een nieuwe boost en betrok hierbij leerlingen, ouders, grootouders, Velt, VGC en Leefmilieu Brussel. De tuin werd geïntegreerd in ht dagelijkse leven op school: als extra klaslokaal, als rustoord, als labo, als ontmoetingsruimte. Bovendien deelde de school tijdens een studiedag haar ervaringen met andere Brusselse scholen. Ontdek hoe ze dit aanpakten en welke drempels en kansen ze op hun pad tegenkwamen. pdf bestandGroen groeit (704 kB)  

Kleuterschool Het Klimmertje uit Zellik bracht de natuur tot op de speelplaats. De kleuters en hun ouders werden op een actieve manier bij het hele proces betrokken. Ontdek hoe ze dit aanpakten en welke drempels en kansen ze op hun pad tegenkwamen. pdf bestandDe kracht van kleuters (593 kB)              

GO! Vijverbeek uit Zellik legde een moestuin aan en startte een uitwisselingsproject met een Zuid-Afrikaanse school. Dit bood dan weer boeiende aanknopingspunten voor lessen muzische vorming en wereldoriëntatie. Samen werken aan een duurzame planeet! Ontdek hoe ze dit aanpakten en welke drempels en kansen ze op hun pad tegenkwamen. pdf bestandDe wereld is je achtertuin (293 kB)