Kleuterschool De Buitenkans - Avelgem
Een speelplaats met rekenhoek, taalhoek, stiltehoekje en een modderkeuken? In Bossuit, een deelgemeente van Avelgem vlakbij de taalgrens, ligt kleuterschool De Buitenkans. ‘Van ongeveer april tot oktober zijn we de hele dag buiten’, vertelt directrice Angélique Buyck. ‘Zo kunnen we de natuur zien, proeven, voelen en ruiken.'
Toen Angélique directrice werd van de school was het uitbreken van de betonnen ondergrond van de speelplaats het eerste wat ze deed. ‘Voor veel mensen ligt de natuur buiten, en speelt het leven zich binnen af’, legt ze uit, ‘maar we zien dat die kinderen juist floreren buiten in de natuur: ze worden minder ziek, ze kunnen tegen een stootje, ze leren beter samenwerken en het is bevorderlijk voor de motorische ontwikkeling.' Het is opvallend stil in de kleuterschool. De kleuters gaan heel zacht met elkaar om. ‘Een kind dat valt, staat zelf terug recht of wordt geholpen door een ander kind’, vertelt Angélique, ‘en natuurlijk hebben we het altijd gezien, maar zelfredzaamheid maakt ook deel uit van het leerproces.'
Individueel leertraject
Achter het schoolgebouw ligt nu een groene speel- en leertuin die door Angélique & juf Hanne werd onderverdeeld in een vijftiental hoekjes. Van dierenpark tot moestuin, van techniekhoek tot wereldhoek. ‘Voor elk hoofddoel binnen de ontwikkeling van kleuters maakten we een hoekje’, zegt Angélique. ‘Dus als de kleuter zelfstandig en al spelend al die hoekjes doorloopt, heeft hij zijn einddoelstellingen eigenlijk al behaald.' Bij het begin van elke schooldag helpen de kleuters zelf om de hoekjes klaar te zetten. ‘Die zelfstandigheid vinden we belangrijk’, vult Angélique aan.
18 peuters en kleuters van diverse leeftijden vormen samen één grote klasgroep. ‘Via ons gevarieerd buitenaanbod kunnen we elke kleuter individueel volgen’, vertelt Angélique. ‘Als een kleuter leert fietsen, dan blijven taal en rekenen eventjes achter. De ontwikkeling van kleuters loopt in golfjes en verschilt van kind tot kind.' De peuters leren in de gemengde groep ook van de oudere kleuters. ‘Met respect voor het tempo waarop elke kleuter zijn ontwikkeling doormaakt, kunnen we inspelen op de individuele noden’, besluit Angélique.
Met laarzen naar school
Maar ook in Bossuit kan het ‘s ochtends nog fris zijn in april, wanneer de klasgroep naar buiten trekt. ‘We merken dat ouders in het begin vaak buiten hun comfortzone moeten treden bij het idee dat hun kinderen de hele dag buiten zijn’, vertelt de directrice. ‘Sommige ouders zien het echt niet zitten dat hun kinderen met vuile kleren naar huis moeten.' De school organiseert infomomenten over hoe de buitenlessen werken. ‘Dan leggen we uit dat iedere kleuter een paar waterdichte laarzen en een goede jas nodig heeft voor buiten’, zegt Angélique. ‘Kledij mag toch nooit de reden zijn dat spel in het gedrang komt?’
‘Elke maand gaan we op uitstap: de boer op, zelfstandigen begroeten of op citytrip naar Avelgem’, vertelt ze, ‘Elke twee jaar gaan we zelfs één nacht op bosklassen, wat natuurlijk de max is voor die kleintjes.' Daarnaast gaat de kleutergroep regelmatig op pad naar een stukje bos om de hoek.
School als gemeenschapscentrum
Angélique kende MOS-begeleidster Joke Oosterlijnck al van de vorige school waar ze lesgaf. ‘Ook hier kwam het MOS-dossier samen met Joke vlot in orde ’, vertelt Angélique. ‘Vanaf het ogenblik dat het dossier wordt goedgekeurd door MOS, wordt dit automatisch geaccepteerd door de gemeente om centjes te krijgen.'
Dan is er nog bioloog Johan die checkt welke planten in de tuin al dan niet geschikt zijn. En medewerkers Tatyana & Guyllian van de sociale netwerkorganisatie Ubuntu die mee helpen op school. ‘Een school moet bijdragen aan de gemeenschap’, zegt Angélique, ‘en we hebben er hier ook de plaats voor: in de paasvakantie en herfstvakantie bouwen we met vzw De Kampenbouwer kampen op onze speelplaats.'
‘Toen de eerste berichten over het coronavirus de ronde deden, kwamen oudere mensen hier aankloppen om te vragen wat er juist gaande was’, vertelt Angélique. ‘Dat is precies wat ik bedoel als ik zeg dat we meer zijn dan een school.'
Ervaringsgericht mét leerdoelen
‘Elke dag plannen we onze activiteiten met telkens enkele leerdoelen’, vult juf Hanne aan, ‘maar als iemand een vlinder vindt, dan gebruiken we die ervaring op dat moment om te leren determineren met een tabel.' Zo benadert de school elke ervaring als leermoment. ‘Mag ik van die besjes eten?’ vraagt juf Hanne tijdens een wandeling aan de groep, waarna de kleuters in koor ‘nee!’ antwoorden.
De inhoud van de buitenlessen steunt volledig op het leerplan van de katholieke scholen ZILL: Zin in leren! Zin in leven!. Zowel de persoonsgebonden ontwikkeling (bijvoorbeeld samenwerken) als cultuurgebonden ontwikkeling (bijvoorbeeld aardrijkskunde) komt in elke activiteit aan bod. ‘Voor moederdag maakten we samen madeliefjesolie tegen uitgedroogde handen door alcoholgel’, grijnst Angélique. ‘We hebben toen van alles geleerd over de geneeskracht van de natuur én we hebben samengewerkt. Zo groeien onze kapoenen uit tot weerbare kinderen die creatief en ondernemend zijn’, besluit Angélique. ‘We geloven dat een maatschappij met bewuste, mentaal én fysiek gezonde mensen hier begint, in de kleuterklas.'
Een reportage van Always Hungry (2021)
Gegevens van de school
Kleuterschool De Buitenkans
Doorniksesteenweg 557
8583 Bossuit
Plant ook een idee!
Wil jij ook een idee planten in andere scholen?