Elke dag Buitenlesdag in het basisonderwijs

Hoe voelt, ruikt een groente? Verzamel groenten die je in huis hebt. Blinddoek jezelf en raad welke groente je vast hebt. Hoe voelt deze groente: ruw, glad, zacht, hard,…?  Hoe ruikt het?  Kan je de groente herkennen aan de geur zonder te voelen? Snijd de groente in twee zodat je goed kan ruiken. Noteer nadien op een blad welke groenten je verzameld hebt, welke je geraden hebt en beschrijf bij elke groente hoe hij voelde en rook.

Maak je eigen zadentape!
>> Bekijk het stappenplan van Learning through Landscapes (in het Engels) 

Heb je een moestuin thuis of een buurtmoestuin? Ga eens een kijkje nemen. Neem papier, pen en een meetlat mee. Noteer per week wat er groeit. Staan er nog wintergroenten in? Welke? Staat er rabarber  en komt hij al boven de grond piepen? Hoe hoog staat hij al?

Welk plekje in de tuin is geschikt voor een moestuin? Onderzoek de bodem aan de hand van de kneedproef. En welk plekje heeft de juiste lichtinval?
>> Ga de beste staanplaats na met Velt

Kies een boom in je buurt. Kan jij de hoogte van deze boom meten?
>> Maak een boomhoogtemeter en noteer de hoogte in een staafgrafiek

Plukfruit wat is dat? Naast groenten staan er vaak ook bessenstruiken in een moestuin. Noteer welke bessen jij het liefste eet.  Staan deze planten in de tuin of de buurtmoestuin? Welke planten heb je gevonden? Frambozen, rode bessen,…? Hoe zien deze planten er nu uit? Wat is er veranderd na een week? Beschrijf dit in woorden of met een tekening.

Maak zeep en andere knutsels met klimop.
>> Dowload de fiche 'Klimop knutsels' van NatuurWijs

Botanisch stoepkrijten
Uitdaging 1: er zitten overal stoepplantjes verstopt in je straat: tussen de stoeptegels, op muren, aan de rand van huizen. Ontdek over welk plantje het gaat en schrijf de naam er op een leuke manier bij!
Uitdaging 2: verwerk het plantje in een mooie stoeptekening.
Uitdaging 3: schrijf de plantnaam er als droodle bij en laat andere voorbijgangers je raadsel oplossen.
>> Download de poster met stoepplantjes van Hortus Botanicus en zet ze in de schijnwerpers
>>Met Google vind je allerlei leuke voorbeelden van botanisch stoepkrijten

De juiste geur bij het juiste kruid! Vraag aan mama of papa om enkele kruiden te plukken uit de tuin, of uit pot. Ruik geblinddoekt aan elk kruid, herken je ze? Ga nu op zoek in de tuin of snuister tussen de potten: vind je het kruid terug?

Vanaf wanneer is een kruid onkruid?

Laat ze kiemen! Pompoen, courgetten of bonen kan je sneller laten voorkiemen op keukenpapier. Test het uit en noteer op een tabel dag na dag je waarnemingen. Na hoeveel dagen is het  zaad beginnen  kiemen? Kiemen ze allemaal gelijktijdig? Hoe lang duurt het vooraleer de eerste kiemblaadjes verschijnen?
>> Volg de tuintip van Sjef en leer hoe je bonen zaait op keukenpapier

Zou een tomaat het leuk vinden om blauw te zijn? Of zou een courgette net zo goed rood willen zijn?

Toverknoppen?! Staan er in je tuin of straat nog bomen of struiken niet in blad? Waar zit dat blad nu? Vraag thuis of je een takje met knoppen mag afknippen. Pruts zo'n knop heel voorzichtig open en leg de onderdelen op een blad. Bekijk het  met een vergrootglas. Is het een knop van een bloem of een blad?
>> Download de fiche 'Toverknoppen' van NatuurWijs

Brandnetelsoep: superlekker!
>> Volg het recept in de leerkrachtenbundel van Velt. 
Je vindt hierin ook achtergrondinfo terug over de brandnetel, de paardebloem en het madeliefje.

Welke kruiden komen in de tuin al boven piepen? Noteer de naam van het kruid. Welke vorm heeft het blad van het kruid? een lang sprietje, rond blad, gekroesd krullig blad, fijne langwerpige blaadjes op houtige stengel, gekarteld en met een opvallende nerfstructuur, smalle speervormige blaadjes, ...?
>> Ga aan de slag met de fiches van Bell'aroma

Kan een bloemkool denken?

Kies een kruid uit de tuin of de wegberm. Meet met een lat hoe hoog het kruid nu staat. Herhaal dit elke dag. Hoeveel cm of mm groeit deze plant per dag?

Takjesspel (iemand van het gezin is spelbegeleider): elk lid van het gezin zoekt een takje. Voel goed aan het takje, want straks moet je het takje op de tast kunnen herkennen. De spelbegeleider zamelt de takjes in. Ga in een kring staan met de handen op je rug. De spelbegeleider deelt de takjes uit en de takjes gaan rond. Kan jij je takje herkennen op de tast?

Bestudeer een boom met al je zintuigen ter inspiratie voor een gedicht.
>> Download de fiche 'Poetree' van Learning Through Landscapes (in het Engels)

Bomen veranderen nu heel snel. Breng dit in beeld a.h.v. een fotocollage of leg de groei vast in een timelapsefilmpje door elke dag een foto van dezelfde boom te nemen.
>> Gebruik hiervoor de GrowApp en help wetenschappers (binnenkort ook in het Nederlands)

Heb jij de eerste hommelkoninginnen al gespot? Waar zijn ze naar op zoek?
>> Vroege Vogels TV maakte prachtige beelden van een rondzoemende aardhommelkoningin
>> Bruinruggen, roodkonten en witkonten :-) Met deze herkenningshulp van Nederland ZOEMT hou je ze uit mekaar!
>> Maak gebruik van de soortenfiches van Aculea, de wilde bijen- en wespenwerkgroep van Natuurpunt

Maak een filmpje van een halve minuut waarin je je leerkracht uitdaagt om een les te geven over bloemen. Waarover zou die les volgens jou moeten gaan? Waarover zouden de kinderen in je klas moeten bijleren?

Heb je een bijenhotel in de tuin of staat er een in het nabijgelegen park? Neem er eens een kijkje. Zie je er bijtjes rondvliegen? Wat doen ze precies? Hoeveel zie je er rondvliegen? Hoeveel gaatjes zijn dicht? Neem een foto. Keer na twee dagen terug en neem terug een foto. Zie je een verschil? 
>> Met de zoekkaart 'Bezoekers van het Bijenhotel' van KNNV kan je de verschillende hotelgasten identificeren
>> Gluur binnen bij een metselbij en zie hoe ze een eitje legt
>> Ook bij Staf Coppens zijn bijen welkom. Kijk welke bijen hij in zijn tuin over de vloer krijgt

Zing het lied 'Red de bij' van Kinderen voor Kinderen.
>> Bekijk het filmpje en de liedjestekst

Maak je eigen bloemenmemory! Pluk een bloem, maak er een foto van. Haal de bloem uit elkaar en leg de verschillende onderdelen op een creatieve manier op een vel papier en neem opnieuw een foto. Doe dit voor verschillende bloemen.
Raden ze thuis welke bloem bij welke creatie hoort?

Is een bloem slim?

Bloementocht door de straat. Trek met een heleboel kleurpotloden de straat op. Vind je een bloem die bij je kleur past? Teken ze.
>> Download de fiche 'Kleurtjes' van NatuurWijs.

Hoeveel verschillende bloemen tel je in de tuin, in jouw straat of park in de buurt? Herken je de bloemen? Schrijf de naam op van de bloemen die je gezien hebt. Welke kleur hebben ze? Geuren ze? Groeien  ze aan een boom, struik of rechtreeks uit de grond?
Maak een gedetailleerde tekening van twee verschillende bloemen en benoem de verschillen op de tekening.

Wat gebeurt er met een madeliefje als je het een dag in een glas water zet met kleurstof (bv. inkt) in?
>> Ontdek deze activiteit en nog vele andere in dit lesmateriaal van Velt

Zoek op hoe je meer bloemen in de wegberm kan krijgen en stuur je onderzoek op naar de milieudienst van je gemeente.

Van bloesemknopje tot fruit.  Welke fruitsoort is het eerst plukrijp? De appel, de peer of de kers?
>> Volg de live-beelden van de Bloesemfluisteraar van Vlaams-Brabant

Bouw twee verschillende bijenhotels en onderzoek welk het meeste succes heeft bij de bijen.
>> Bekijk hoe je de bouw van een bijenhotel aanpakt
>> Natuurpunt legt je van naaldje tot draadje uit hoe je een bijenhotel kan maken
>> Nederland ZOEMT leert je wat er komt kijken bij de bouw van een bijenhotel en hoe je op onderzoek kan gaan

Maak een bloemenzoektocht in je straat en deel die met je buren. Kunnen zij deze bloemen ook vinden? Ook leuk in je tuin met je huisgenoten.

Welke bloem komt op dit moment het meest voor? Dat wordt het bloemetje van de maand. Hoe ziet de bloem er van dichtbij uit? Ruikt de bloem lekker? Wat voor kleuren heeft de bloem? Wat voor blaadjes en steeltje heeft hij? Hoeveel kroonblaadjes? Wat kun je nog meer aan de bloem ontdekken? Waar groeit hij? Zit er stuifmeel op dat afgeeft aan je vinger? Vliegen er insecten rond het bloemetje? Hoe zou dat komen?
>> Download de fiche 'Bloemetje van de maand' van NatuurWijs

Wat zou er gebeuren als bijen niet konden zoemen?

Staan er tulpen in de tuin of in het parkje in de buurt? Hoe hoog staan deze nu? Geen tulp in de tuin of in de buurt? Misschien vind je een tulp of narcis in pot uit de winkel die nog niet helemaal uitgekomen is? Meet elke dag dezelfde bloem. Hoe snel groeit deze bloem? Staat ze reeds in bloei, hoe lang blijft ze bloeien? Wat merk je op?

Maak een ketting van madeliefjes. Hoeveel bloemblaadjes telt een madeliefje? Hebben ze  er allemaal evenveel?

Help de bij aan voedsel en maak zaadbommen. De kleurexplosie krijg je er gratis bij!
>> Volg de duidelijke instructies van Nederland Zoemt

Help jij de dakloze hommelkoningin nog aan een huis?
>> Op deze fiche van 'De week van de Bij' leer je o.a. hoe je een bloempothuisje voor hommels maakt
> Op Landlooper.nl leer je hoe je een hommelpot of hommelkast maakt

Metselbijen metselen gaatjes dicht. Kan jij een dichtgemetseld gaatje vinden in je tuin? Zelfgemaakte insectenhotels, met holle stengels en houtblokken met gaten vinden ze geweldig maar ook  gaten in muren hebben veel succes. Van maart tot half mei  is de gehoornde metselbij met zijn rossig achterlijfje volop actief. In april komt de rosse metselbij uit zijn nest.
>> Lees alles over de gehoornde metselbij op de website van Natuurpunt
>> Kijk hoe twee gehoornde metselbijen uitvliegen

Maak een bijenhotel voor de solitaire bijen in je tuin of op je terras.
>> Volg het stappenplan van BuitenlevenGevoel
>> Ga aan de slag met het instructieblad van Nederland ZOEMT

Lukt het jou om een filmpje van een bij of hommel te maken, die ijverig van bloem tot bloem vliegt en zijn pootjes of buikje vol stuifmeel heeft hangen?

Probeer tekeningen of foto's te maken van de bijen die je ziet. Let op de typische kenmerken: kleur, veel haar, korte of lange voelsprieten, dik, dun, groot, klein, ... Kan je bepalen welke bijen het zijn?
>> Maak gebruik van de soortenfiches van Aculea, de wilde bijen- en wespenwerkgroep van Natuurpunt
>> Of gebruik de zoekkaart 'Wilde bijen in de tuin' van EIS-Nederland en KNNV
>> Of ga aan de slag met de Soortzoeker van Naturalis
>> Of gebruik de website van Dierenzoeker
>> Of download de Dierenzoeker app

Zoek een paardenbloem in de tuin of in de buurt. Plaats een pot zonder gat over de paardenbloem. Ga na een week terug een kijkje nemen. Wat is er na een week veranderd? Hoe zou je dit verklaren? Maak een tekening van de paardebloem voor en nadat je de pot erover plaatste.
Welk kleur sap heeft een paardenbloem? Opgelet! Het sap maakt blijvende plekken op kleding.
Graaf eens een paardebloem uit . Hoe diep gaat de wortel van een paardenbloem?
>> Download de leerlingen- en leerkrachtenbundel van Velt over onkruiden.

Kan je praten met een bloem?

Op insectensafari. Trek naar buiten en fotografeer 10 verschillende insecten. Kan je ze ook herkennen? Zoek op welke insecten jij gevonden hebt!
>> Gebruik de Dierenzoeker van Naturalis
>> Maurice ging met de Dierenzoekerapp op pad. Bekijk het filmpje van Klokhuis

Vlinders spotten. Heb je al een vlinder zien rondfladderen? Weet je welke? Teken jouw exemplaar.
>> Ga op stap met de vlinderherkenningskaart van De Vlinderstichting
>> Maak op de website van Natuurpunt kennis met onze vlinders, gesorteerd per kleur zodat je gemakkelijk kan opzoeken welke vlinder je zag in je tuin of in het bos

Tel de vogels in je buurt. Hoeveel verschillende vogels tel je in de tuin, in jouw straat of park in de buurt.
Welke vogels zijn het?
>> Natuurpunt brengt de tuinvogels mooi in beeld

Vliegen lijkt me heerlijk. Denk je dat er soms ook nadelen zijn aan kunnen vliegen? En bestaan er vogels die niet kunnen vliegen?

Kan je de vogel herkennen?
>> Gebruik een vogelgids of de Natuurherkenner van de app Obsidentify

Hou een nestkastje een tijdje in de gaten: wat zie en hoor je allemaal? Welke vogel(s), welk materiaal brengen ze aan?
>> Doe mee aan het onderzoek van Zwin Natuur Park naar koolmezen en pimpelmezen
>> Geen nestkastje in de buurt? Check live enkele nesten van vogels op Beleef De Lente

Indianen leefden met hun tipi in de natuur. Met alles wat ze vonden konden ze wel iets maken. Ze hielden bijvoorbeeld enorm van pluimen. Je herkende het opperhoofd aan zijn verentooi, krijgers aan de soorten pluimen die ze al hadden verzameld, ... Ga ook op zoek naar pluimen, verzamel er zoveel je kan en maak zelf een verentooi.

Ga op wandel in een naburig bos. Kan je er de grote bonte specht tegen de bomen horen roffelen ? Probeer te ontdekken waar het geluid vandaan komt. Ken je nog andere spechten? Hoe zie je het verschil? Maken ze allemaal hetzelfde geluid? Zoek 3 belangrijke verschillen tussen een groene specht en een grote bonte specht.
>> Vogelbescherming Nederland leert je 5 verschillende spechten kennen

Een nestkastje zelf maken is niet altijd gemakkelijk. Maar misschien lukt het wel met de hulp van je ouders, grote broer of zus?
>> Natuurpunt leert je hoe je een nestkastje kan maken

Neem een grote badhanddoek mee naar buiten, leg je op je rug en kijk een tijdje naar de wolken. Wat zie je? Waar denk je aan?

Verzamel tijdens je wandeling in de buurt losse natuurlijke materialen zoals pluimen, afgevallen eikels, ... Misschien vind je in je eigen tuin ook nog extra materialen. Maak hiermee een natuurpoppetje.

Ratel, ritsel en rammelaar.  Maak muziek met natuurlijke materialen  en raad met welk instrument het geluid gemaakt is.
>> Natuurwijs doet het je voor. Download de natuuropdracht

50 bos-aardige dingen die je voor je 12e moet gedaan hebben.!  Vink tegen het einde van de week minstens 5 activiteiten af!
>> Download de checklist van De boom In

Wat kunnen we leren van indianen?

Ging jij al op berenjacht? Ook beer wil wel eens van achter dat raam weg. Maak jij buiten een tipi voor beer?
>> In de fiche van Learning Through Landcapes leer je hoe je met natuurlijke materialen een kleine tipi kan bouwen

Spreekwoorden in het groen. Kijk naar de natuur in de tuin, op straat of in het parkje in jouw buurt. Welke spreekwoorden ken je waar iets van het groen in voorkomt? (bijvoorbeeld:  het gras voor iemands voeten wegmaaien) Wat is de betekenis van het spreekwoord? Zoek nog spreekwoorden met natuurwoorden op in een woordenboek of op de computer. Kan je er zelf ook verzinnen?
>> Velt laat je leerlingen met taal aan de slag gaan in de moestuin

Variant: beeld het spreekwoord dat je gevonden hebt uit voor mama of papa, broer of zus. Raden zij over welk spreekwoord het gaat?

Spulletjesmobiel. Maak een mobiel van spulletjes en materialen die je buiten vond: met touw en takjes kan je zo een zwevend kunstwerk maken. Hang het buiten op een mooie plek en kijk hoe de wind erin speelt en het laat bewegen. Misschien komen voorbijgangers jouw kunstwerk wel bewonderen!

Daag je leerkracht uit om na corona ook op school elke dag buiten te gaan lezen. Denk even na over de buitenplekjes op je school waar je graag eens zou willen gaan lezen en maak een reclamespotje voor je leerkracht om de buitenplekjes op je school te promoten.

Wat zie je? Maak een wandeling in je buurt en ga op zoek naar kunstzinnige vormen. Misschien zie je wel een gezicht in de stam van een boom, ...? Neem je mama, papa, broer of zus mee. Zij ontdekken misschien wel andere dingen.

Wat maakt een plekje in de natuur speciaal voor jou?

Maak je eigen land-art in de buurt van je huis, zodat de buren je kunstwerk kunnen bewonderen. Bedenk hoe je jouw buren kan aansporen om land-art in jullie straat te maken.
>> Met Google vind je allerlei voorbeelden van land art

Ga op zoek naar je favoriete buitenplekje en maak het nog gezelliger, bijvoorbeeld met een dekentje. Installeer je daar met een strip, tijdschrift of boek. Geniet ondertussen van alle natuurgeluiden.  Luister, voel, ruik en ontspan.

Maak een stapel van allemaal stenen. Hoe hoog is jouw stapel geworden? Maak er een foto van.

Taalopdracht in de natuur: maak een natuuralfabet met twijgjes en andere natuurlijke voorwerpen. En zoek dan bij iedere letter een natuurlijk voorwerp dat met die letter begint.
>> De natuuropdracht van Natuurwijs zet je op weg

Leer een gedicht over een diertje vanbuiten (over een insect, vogel of...) en ga buiten op zoek naar het dier.
Voorbeeld:
Kever
Kleine kever
wat ben je vlug.
Ik tel de vlekjes
op je rug.
Je kleine pootjes
kriebelen rond.
Waar zijn je oogjes?
Waar is je mond?
Door: Lie. Uit: Ma, er zit een dichter in mijn boom (1983, Davindsfonds Leuven)
>> Velt laat je leerlingen met taal aan de slag gaan in de moestuin

Variant: maak zelf een gedicht over iets uit de natuur dat je leuk of mooi vindt.

Kleurenwandeling. Neem een doos kleurpotloden en een blad tekenpapier op een klembord mee naar buiten. Probeer voor elk kleurtje iets te vinden: groen gras, bruine vogel, …Per kleurtje dat je vindt, maak je een tekening op je tekenblad in die kleur. Hoeveel kleuren vind je terug?
>> Deze tip en nog andere van Zwin Natuur Park om te gaan wandelen, maar dan anders ...

Is natuur kunst?

Luisterspel. Sluit je ogen gedurende 1 minuut en noteer / teken wat je allemaal gehoord hebt.

Lees elke dag op je lievelingsplekje buiten een kwartiertje in een boek / strip / tijdschrift (tenzij het echt hard regent).

Ga naar buiten en doe 5 minuten je ogen dicht. Welke geluiden hoor je? Probeer de geluiden te onthouden. Vanwaar komen ze? Wie of wat maakt de geluiden? Doe je ogen terug open.
Kom op een ander moment nog eens terug om te luisteren. Wat is hetzelfde gebleven en wat is veranderd?

Op jacht naar bodemhelden! Insectenarven, mieren, pissebedden, kevers ... Begint het al te kriebelen? Waarom worden deze dieren helden genoemd? Ga ernaar op zoek en leer ze beter kennen.
>> Download de zoekkaart, het veldwerkblad en de infokaarten van de Vlaamse overheid
>> Determineer de bodemhelden met de app 'Bodemhelden'. Beschikbaar in de App-store en Google Play-store
>> Maak voor jouw 3 favoriete bodemhelden een identiteitskaart

Buurtpoëzie. Ga op zoek naar woorden, zinnen, letters in je buurt. Neem er foto's van en stel zo een woord, zin of een heel gedicht samen.

Schaduwtikkertje. Tracht elkaars schaduw aan te tikken op een zonnige dag.

Ga naar buiten en zoek verschillende stenen. Kijk, voel en ruik.  Misschien kan je wel een vergrootglas of loupe gebruiken? Ruiken ze anders als ze nat zijn?

Natuurmemory. Leg 4 natuurelementen in een compositie. De deelnemers krijgen even de tijd om de compositie te bestuderen. Dek alles af. De deelnemers gaan nu zelf buiten op zoek naar deze natuurelementen en ze trachten de compositie na te bootsen.

Kan een steen bewegen?

Woordsoorten. Maak een kunstwerk met natuurlijke materialen. Geef je werk een titel en benoem de woordsoorten die je voor je titel gebruikt hebt.
>> Bekijk de opdracht van de Nederlandse Nationale Buitenlesdag

Zoek het alfabet in de natuur!
>> Bekijk de opdracht van de Nederlandse Nationale Buitenlesdag

Kimspelen zijn spelen waarbij je je zintuigen goed moet gebruiken en moet proberen te raden wat je voelt, ruikt hoort, proeft of ziet. Speel bijvoorbeeld eens een kimspel met natuurlijke materialen. Verzamel een aantal natuurlijke materialen, stal ze buiten uit en laat je familieleden ernaar kijken. Dek ze af en verwijder één voorwerp. Kunnen je familieleden raden wat je wegnam? Keer de rollen ook eens om.

Maak een mandala met natuurelementen. Je kan bijvoorbeeld werken met een vooraf opgegeven aantal kleuren of materialen.

Kies buiten een fijne en rustige plek en maak daar een van je schoolopdrachten!

Ga buiten op zoek naar een plekje dat jou een goed gevoel geeft. Zet je hier eventjes neer en kijk goed rond, luister en ruik hier goed. Wat zie, voel, hoor, ruik je waardoor dit plekje jou een goed gevoel geeft? Noteer dit in een lijstje. Als je het leuk vindt, kan je dit lijstje eens vergelijken met een ander plekje dat je leuk vindt.