Voordelen van buiten lesgeven

In dit praktijkboek vertellen leerkrachten uit basis en secundair onderwijs over hun ervaringen met buitenles. Wat zijn de voordelen, hoe begin je eraan, wat zijn de drempels en hoe overwin je ze? Er komen ook wetenschappers aan het woord over de troeven van buiten lesgeven.

pdf bestandKlassen_zonder_muren_druk.pdf (3.87 MB)

Kinderen en jongeren die veel tijd doorbrengen in de natuur, ontwikkelen een sterkere natuurbetrokkenheid. Zij dragen beter zorg voor de natuur.

Er is al heel wat onderzoek gebeurd naar het effect van de natuur op onze gezondheid. Op de website van Vlaams Instituut Gezond Leven vind je enkele voorbeelden.
Bovendien maakt de natuur geen onderscheid tussen arm, rijk, jong en oud.  Sterker nog, steeds meer onderzoek toont aan dat natuur in de nabije omgeving de gezondheidskloof mee helpt dichten.

Tijdens klassieke binnenlessen moeten leerlingen zich tegen veel prikkels verzetten terwijl ze hun aandacht bij de les houden. Buiten kunnen ze meer hun gang gaan en vrijer bewegen. Dat is goed tegen de stress. Onderzoek toont ook aan dat je hartslag, bloeddruk en spierspanning dalen in een natuurrijke omgeving. Symptomen van ADHD nemen af doordat kinderen in de buitenlucht spanning kunnen aflaten.

Kinderen die meer in de buitenomgeving vertoeven, maken minder kans op bijziendheid.

Door buiten te leren, leer je hoe de wereld in elkaar zit. Groeien wortelen echt onder de grond? Hoe lang duurt het voor een sinaasappelschil vergaat?

Omdat het leren tijdens buitenlessen vaak actiever verloopt, evolueren het kritisch denken, de besluitvorming en het probleemoplossend denken positief. Buiten leren biedt kansen tot onderzoekend leren en wat je ervaart, onthoud je beter.

Kinderen die buiten leren, schatten ruimte, diepte, afstanden en snelheid beter in.

Onderzoekers van de Rijksuniversiteit van Groningen stelden vast dat zonlicht en buitenlucht het hele jaar door een positief effect hebben op de nachtrust.

Onderzoek uit Nederland heeft aangetoond dat leerkrachten overwegend positieve effecten zien van buiten lesgeven. En niet enkel de leerlingen varen er wel bij. Ook bij de leerkrachten zorgen buitenlessen voor een welgekomen afwisseling en meer veerkracht.

Buiten leren biedt mogelijkheden tot het zelf verzinnen van spelletjes. Fantasie en creativiteit zijn belangrijke bouwstenen voor probleemoplossend denken.

Wetenschapsjournalist Mark Mieras onderzocht het belang van buitenles voor het kinderbrein. Met meer sport, spel, beweging en vrije speeltijd presteren leerlingen cognitief beter. Basisschoolleerlingen die buiten hebben gespeeld gedragen zich beter in de klas en zijn taakgerichter. Kinderen die tijdens het leren hun lichaam gebruiken, presteren beter in de les.

pdf bestandBuitentijd leertijd Mark Mieras.pdf (2.36 MB)

Door samen levensechte uitdagingen aan te gaan, ontwikkelen leerlingen sociale vaardigheden en waarden. Ze leren om te gaan met rolverdelingen, leren samenwerken en ontwikkelen doorzettingsvermogen. Ze ervaren hoe ze effectief kunnen communiceren en onderling goede relaties kunnen vormen. Pestgedrag vermindert of verdwijnt.

De leerlingen tonen een grotere betrokkenheid. Ze luisteren meer naar elkaar, gaan meer in interactie en voelen zich meer verbonden. Door in groepen of in duo’s aan de slag te gaan en te co-creëren, krijgen ze een sterker groepsgevoel.

Buiten leren speelt een grote rol in het motiveren van leerlingen om beter te presteren en zorgt voor een hogere betrokkenheid. Zij beschouwen de geziene leerstof als relevanter, omdat er meer kans is tot observeren en experimenteren.

Opvallend is dat vooral de leerlingen openbloeien die in de klas (cognitief) minder sterk presteren. Zij komen buiten meer aan het woord om iets uit te leggen. Zo neemt ook hun zelfvertrouwen toe.

Kinderen raken buiten hun energie beter kwijt. Ze moeten minder stil zitten en kunnen meer gebruik maken van de open ruimte. Buiten leren zorgt voor meer fysieke activiteit en een grotere fitheid. Sommigen prijzen buiten leren daarom ook aan als een middel tegen zwaarlijvigheid.

Buitenlessen nodigen uit tot bewegen. De lichamen van de leerlingen ontwikkelen beter en hun hersendelen werken beter samen. En daardoor lukt ook lezen, schrijven en redeneren beter.

Kinderen met een moeilijker taalkundige achtergrond krijgen in outdoor learning heel veel visuele prikkels die ook auditief ondersteund worden. Het talige speelt iets minder een rol, dus ook het problematische bij het talige speelt minder mee.