02 april 2021 - Interview met leerkrachten Annick De Cuyper, Sarah Lylon en Sofie Mallems van basisschool Pius X Destelbergen
Destelbergen was bij de eerste gemeenten die milieuzorg op school stimuleerden. Juf Annick De Cuyper maakte de grote evolutie van MOS op Basisschool Pius X van dichtbij mee. Bij de start in 2002 was ze alleen als MOS-trekker. Later kreeg ze de hulp van andere leerkrachten van de lagere school, de kleuterjuffen en de directie. En ondertussen mag ze ook rekenen op de enthousiaste inzet van de leerlingen.
In het begin nam de school, onder impuls van het MOS-team, deel aan de gekende actiedagen, zoals Wereldwaterdag, Dikketruiendag en de GoodPlanet Challenges. Van echte leerlingenparticipatie was er nog geen sprake, maar mettertijd schoof het MOS-team het belang hiervan steeds meer naar voren. De school lanceerde het ‘burgerkabinet van leerlingen’. Iedere maandagmiddag kwamen de leerlingen van het kabinet samen om te vergaderen en wekelijks stond minstens één MOS-thema op de agenda. Maar dit burgerkabinet was geen onmiddellijk succes: steeds dezelfde leerlingen kwamen opdagen en de leerkrachten voelden zich doorheen de jaren minder geïnspireerd.
Creatieve kapiteintjes aan het roer
Daarom gooiden Juf Sofie en juf Sarah het in 2020 over een andere boeg. Ze wilden de bijeenkomsten minder verplichtend maken en een nieuwe naam zoeken voor ‘het burgerkabinet’, wat nogal zwaarwichtig klonk. Samen met de leerlingen doopten ze het burgerkabinet om tot ‘de creatieve kapiteintjes’.
Terwijl het burgerkabinet enkel bestond uit leerlingen van de derde graad, worden nu ook de andere graden van de lagere school én de kleuters warmgemaakt om de creatieve kapiteintjes te versterken. Het MOS-team werkt daarvoor in de volgende stappen.
Stap 1
De leerlingen geven aan wat er leeft op school en waarrond zij willen werken. Zo maakte het team bijvoorbeeld samen met de leerlingen een grote woordspin. Daaruit zijn al een paar mooie initiatieven voortgevloeid. Bij de keuze voor een thema, wordt ook altijd nagedacht over de talenten van de kinderen die nodig zijn om het idee te realiseren.
Stap 2
Om de juiste kinderen voor een bepaalde actie bijeen te krijgen, werken juf Sofie en juf Sarah met een promoweek. De bedoeling van die promoweek is dat de leerlingen aan de hand van hun eigen talenten of interesses gemotiveerd zijn om mee de actie uit te werken.
Tijdens die promoweek zetten zij iedere dag een prent, een filmpje of een andere trigger in om de kinderen te prikkelen. Die triggers hebben dan bijvoorbeeld iets te maken met computervaardig zijn, goed zijn met taal, creatief zijn … Leerlingen die zich aangesproken voelen, geven zich op bij de juf of meester.
Stap 3
Op maandag zijn deze kinderen welkom bij juf Sofie en juf Sarah op de vergadering van de creatieve kapiteintjes. In plaats van iedere maandagmiddag samen te komen, komen ze nu om de maand of anderhalve maand samen. Doordat de druk om wekelijks te vergaderen wegvalt, is er telkens nieuwe motivatie en voldoende tijd om iets uit te werken.
Stap 4
Alle leerkrachten, de directie - en soms ook de ouders - worden betrokken bij de acties. Meedoen met de creatieve kapiteintjes is vrijblijvend, maar de acties worden wel in alle klassen uitgevoerd. Op die manier werkt iedereen in de school mee. Soms wordt ook een voorstellingsmoment georganiseerd, want de kinderen mogen fier zijn op wat ze hebben gerealiseerd. MOS lééft op Pius X!
Motivatie eerst
Het werken met de promoweek is een grote stap vooruit, omdat de leerkrachten op die manier altijd een nieuwe, gemotiveerde groep hebben die echt aan de slag wil gaan. Wat ook opvalt, is dat de kinderen zichzelf tijdens de promoweek heel goed kunnen inschatten. Ze zetten zich vaak pas in wanneer ze er ook echt interesse in hebben, waardoor de betrokkenheid tijdens het project veel hoger ligt. Het is net die hoge betrokkenheid van de leerlingen die het project heel sterk maakt.
Voor de projectweek ‘Zorg dragen voor de natuur’ richtten juf Sofie en juf Sarah zich op de kindjes van het eerste, het tweede en het derde leerjaar. Samen met hen wilden ze een sensibiliseringsactie op poten zetten voor de hele school om beter afval te sorteren op de speelplaats.
Ze zochten tijdens de promoweek naar kinderen die graag toneel spelen, dansen, zich verkleden,… Dat deden ze door afbeeldingen op te hangen die te maken hadden met zorg dragen voor de natuur, optreden, verkleden enzovoort.
Tijdens de vergadering legden juf Sofie en juf Sarah aan de geïnteresseerde kinderen uit dat ze samen voor de hele school een sensibiliseringsfilmpje zouden maken over afval sorteren. In dat filmpje zouden de kinderen op het liedje ‘De Kriebeldans’ van Wiebe tonen hoe je correct sorteert.
Op de dag van de opname waren alle kinderen geschminkt en verkleed in allerlei diertjes. Samen toonden ze voor de camera hoe je afval moet sorteren. Wat hebben ze van de opnamedag genoten! Nadien monteerde juf Sofie de beelden tot een mooi geheel en werd dit filmpje getoond aan de hele school. Die sensibiliseringsactie was een schot in de roos.
Juf Sofie en juf Sarah wilden samen met de creatieve kapiteintjes van de speelplaats een aangename plek maken waar alle kinderen zich thuis voelen. Ze gingen tijdens de promoweek op zoek naar leiders onder de leerlingen en naar leerlingen die graag dingen uitleggen. Samen met die kinderen richtten ze de Sterrenwacht op.
De Sterrenwacht is een beurtsysteem waarbij telkens drie kinderen de leerkrachten assisteren op de speelplaats. Hun taken zijn zowel MOS-gerelateerd, als niet MOS-gerelateerd. Zo staat er altijd een kindje van de Sterrenwacht aan de vuilnisbakken om te kijken of er goed gesorteerd wordt. Kinderen die ruzie hebben of verdrietig zijn, kunnen ook bij de Sterrenwacht terecht.
De Sterrenwacht is een project met een hobbelig parcours, dat een enorme groei heeft doorgemaakt. De kinderen van de Sterrenwacht liepen in het begin wat verloren, omdat ze niet goed wisten wat er van hen werd verwacht. De leerkrachten stuurden het project bij en iedere leerkracht die toezicht doet op de speelplaats, neemt nu één kind van de Sterrenwacht onder zijn of haar hoede. Ook de directie gaf de Sterrenwacht een extra boost: er werden fluohesjes gemaakt met een eigen logo van de Sterrenwacht op.
Missie geslaagd
Het team van juf Annick en haar collega’s heeft één gemeenschappelijk doel voor ogen: een samenhorigheidsgevoel creëren over alle leerjaren heen. En daar is het bijzonder goed in geslaagd. Met de creatieve kapiteintjes aan het roer en door de talenten van de kinderen aan te spreken, groeit en bloeit de motivatie er als nooit tevoren. In het filmpje zie je hoe ook de kleuters worden gemotiveerd om de creatieve kapiteintjes te versterken.
Een reportage van Something Blue (2021)
Gegevens van de school
Basisschool Pius X
Bredenakkerstraat 31
9070 Destelbergen
Pius X is een Eco-School in hart en nieren. De school behaalde al 7 keer de internationaal erkende Groene Vlag en werkte ook mee aan de publicatie over 25 jaar Eco-schools.
Ook Eco-school worden? Lees meer over de 7 criteria en stel je kandidaat.
Plant ook een idee!
Wil jij ook een idee planten in andere scholen?
