De geheime tuin van GEKKO Bonheiden

Van bolderkar tot vuilniskar en kleuters die meeplanten in de geheime tuin

22 juni 2020 - Interview met Dirk Goyvaerts, directeur, en juf Karen van kleuterschool GEKKO in Bonheiden

En toen was er een idee

Er zijn plannen om een groene speelplaats aan te leggen in onze school, maar die plannen zijn niet voor direct. Om onze honger te stillen, vroegen we drie jaar geleden aan het gemeentebestuur of we ergens een plekje in de buurt konden krijgen in afwachting van onze groene speelplaats. Er was een bouwgrond op 300 meter van de school die we konden gebruiken en die hebben we bestormd (lacht). Van daaruit ontstond ook het idee om een bolderkar om te bouwen tot vuilniskar, zodat we onderweg altijd het vuil van de straat kunnen rapen en sorteren.

Oké, een idee! En wat nu?

stap 1: een gedragen idee is er twee waard

Eén collega was echt gedreven om met groen, planten en dieren bezig te zijn en nam het voortouw. Zij zorgde voor een nieuwe vibe en maakte het ganse team warm. En toen haalden we er ook MOS bij.

stap 2: en nu heel concreet

Samen met de technische dienst van de gemeente Bonheiden en Natuurpunt hebben we het stuk bouwgrond beetje bij beetje aangelegd. Er is zand, er zijn een paar bomen, er is een rioleringsbuis waar de kinderen door kunnen kruipen, een hobbithuisje, een compostbak, blokken om op te zitten zodat leerkrachten iets kunnen vertellen, een experiment om te tonen welke materialen in de natuur vergaan en welke niet. We hebben er ook een wilde bloementuin, bijen- en insectenhotels. Het is een tuin om in te spelen, maar ook een ontdektuin. We noemen het onze geheime tuin, omdat lange tijd niemand in de buurt wist van wie hij was.
Op school legden we ook zes tuinen aan, voor elke klas één. Onze ramen zijn gemaakt op kindermaat, zodat de kleuters vanuit de klas zicht hebben op hun tuintje.
Onze bolderkar die we omtoverden tot een vuilniskar, nemen we bijna altijd mee als we op stap gaan. De kinderen vinden het plezant om bij te dragen aan een propere omgeving.

"Mensen gooien plastic op

de grond omdat ze misschien denken

dat daar een vuilnisbak staat,

maar die staat daar niet."

Stien, 6 jaar

stap 3: een idee moet ook onderhouden worden

De tuintjes aan de klassen onderhouden de leerkrachten samen met de kinderen. Ook in de geheime tuin herstellen we samen wel eens de insectenhotels of planten we samen bloembollen.

De impact van een idee

De kinderen vertoeven niet meer vaak in de natuur, dus ik denk dat we daar als onderwijs een grote rol in te spelen hebben. Ze vinden het sowieso heel fijn om eens buiten de school te zijn in de geheime tuin. Ook onze vuilniskar heeft zeker impact. We kregen ook al eens foto’s van kinderen die op reis spontaan afval aan het rapen zijn. Je hebt dus ook impact op de ouders, maar natuurlijk niet op iedereen. Er zijn nog altijd mensen die geen gordel aandoen in de auto of die hun auto niet willen inruilen voor een fiets. Dus ik geloof erin dat we daar repetitief en van kleins af aan op moeten inzetten.
We proberen de kleuters ook echt in alles te betrekken. Als wij met een probleem komen, dan laten we hen op zoek gaan naar een oplossing. Maar zij kunnen net zo goed met een probleem of een vraag komen, en dan filosoferen we er samen over. Als er nieuwe thema’s aan bod komen, gaan we vaak mindmappen. Dan mogen de kinderen al wat in hen opkomt rond dat thema op een groot blad schrijven en dan starten we van daaruit.
Het blijft ook niet bij praten of tonen, maar we gaan altijd over naar onderzoeken en doen. We geven de kleuters veel autonomie en betrekken ze in elke fase van ons proces: planten, oogsten, voelen, zien, proeven.
We stappen vaak rond en laten dus veel zien in het dorp. We zoeken ook de natuur rond het dorp op. Soms vertrekken de kleuters met hun rugzak om ergens te gaan picknicken en dan rapen ze onderweg afval. Of wat we ook één keer per jaar doen is te voet terugkomen van aan het zwembad in Mechelen. Dan stappen ze een 8-tal kilometer terug door verschillende natuurplekken.

"De natuur is zo mooi.

De diertjes mogen niet

ziek worden door

het plastic op de grond."

Isaak, 6 jaar

Aaaaaaargh! (Schrik van een idee)

Je kan niet van vandaag op morgen een groene school worden. Je moet daarvoor draagvlak zoeken binnen je team. Maar door het traag op te bouwen, kan je iedereen meekrijgen. Doordat ze zien wat het doet, schatten ze de waarde van zo’n initiatieven hoger in. Met de groene speelplaats zien we opnieuw vrees bij de leerkrachten: gaan ze niet veel modder mee naar binnen nemen? Dan moet je dat verhaal positief kaderen: we doen het voor de kinderen, het is voor hen een verrijking. En dan kijken hoe we het werkbaar kunnen maken voor iedereen. Het hoeft ook niet altijd gigantisch te zijn, wat je doet.

Een reportage van Wat Met De Koekjes (2021)