Het gaat niet goed met de bij. Onderzoek toont aan dat de bijenpopulaties wereldwijd achteruitgaan. De oorzaken zijn divers en momenteel nog onderwerp van discussie: versnippering van de natuur, het gebruik van herbiciden, monoculturen in land- en tuinbouw, parasieten, het weer, ...
Wist je dat... er alleen al in Vlaanderen bijna 350 soorten wilde bijen en hommels leven?
De leerlingen onderzoeken het verschil tussen de bij, de wesp, de hommel,
en de zweefvlieg. Ze onderzoeken de verschillende biotopen, hoe ze leven, hun nut voor de mens, maar ook de bedreigingen waarmee deze diertjes kampen. Ze gaan op zoek naar oplossingen om hen te beschermen.
Onderstaande vragen kunnen prikkelen om op onderzoek uit te gaan.
Over mezelf
- Wie lust er graag honing? Waarom wel/niet?
- Is er over de hele wereld honing te vinden?
- Zou er over de hele wereld honing te vinden zijn?
- Was er vroeger ook al honing?
- Wie is er al eens door een bij/wesp/hommel gestoken? Hoe kwam dat?
- Hoe komt het dat sommige mensen hierop allergisch reageren?
- ...
Over de natuur
- Hoe ziet een bij er uit? Wat is het verschil met een wesp/hommel/zweefvlieg?
- Bestaan er verschillende soorten bijen?
- Wat eten bijen/wespen/hommels/zweefvliegen?
- Waar wonen ze?
- Wat is er aan de hand met de bij? Is dat alleen hier of ook elders?
- Waarom zijn in het bijzonder bijen (maar bij uitbreiding alle insecten) zo belangrijk?
- Kunnen we ze beschermen? Hoe dan?
- ...
Techniek
- Kan de bij / wesp / hommel / zweefvlieg ook op onze school leven?
- Zo ja, waar dan? In de zon/schaduw/halfschaduw ? Of maakt dat niet uit?
- Kunnen we zelf iets bouwen waarin ze kunnen wonen?
- Hoe moet dat er dan uitzien? We maken een plan (op schaal)
- Welke materialen hebben we hiervoor nodig?
- Waar halen we die materialen?
- Hoe zit dat met hout? Van waar (welk land) komt het? Hoe is het behandeld? Is het duurzaam hout?
- Moeten we het hout beschermen (tegen regen)? Hoe dan?
- Hoe zorgen we ervoor dat het hotel stevig in elkaar zit (en bv. niet kan omvallen)?
- …
Leerlingen (en leerkrachten) worden uitgedaagd om een heus insectenhotel te bouwen.
Het hotel moet voldoen aan de volgende voorwaarden:
- Stevig zijn
- Op de juiste plaats staan (zon, halfschaduw, schaduw)
- Er moeten verschillende (soorten) insecten in kunnen wonen
- Gemaakt zijn van niet-giftige materialen (anders worden de diertjes ziek!)
- Voedsel (nectarplanten) voor de bewoners voorzien
- Ga op zoek naar ‘experten’ die kunnen helpen om de uitdaging tot een goed einde te brengen.
- Elke klas kan op haar niveau deelexpertise inbrengen (plan tekenen, naar de houthandel gaan, het hotel bouwen, het hotel opvullen…).
- De plaatselijke imker(afdeling)
- De plaatselijke afdeling van Natuurpunt en/of Velt
- De schrijnwerker, houthandelaar, metser, doe-het-zelf-zaak…
- En uiteraard handige mama’s, papa’s, oma’s en opa’s!
- Een (klas)pop en/of toneeltje is altijd handig om het thema op een leuke manier aan te brengen. Laat deze best regelmatig terugkomen, zodat het thema in de school blijft leven.
- Er bestaan nogal wat misverstanden over bijen, wespen, hommels en zweefvliegen. Ze worden niet zelden met elkaar verward en beschouwd als lastig en stekend. Organiseer, alleen al om vooroordelen en negatieve reacties te vermijden, een informatiemoment voor (groot)ouders. Laat de leerlingen hun onderzoekswerk aan hen voorstellen.
- Teken het bouwplan levensgroot uit en hang het aan de toegang van de school. Laat op een creatieve manier zien welke diertjes mogen worden verwacht.
- Maak de plannen bekend binnen de scholengroep (en/of aan andere scholen waarmee je contact hebt). Wissel eventuele ervaringen uit.
- Huldig het insectenhotel/de toren/het huis met veel bombarie in. Nodig daarbij (groot)ouders, notabelen, en de pers uit. Maak er een MOS-feest van!
- Het hotel is bewoond! Tof! Vergeet niet om dit via brede kanalen aan iedereen te communiceren. Vertel iets over de beestjes die er hun intrek hebben genomen.
- Een (door de leerlingen) leuk ontworpen informatiebord dat bij het hotel geplaatst wordt, met toffe tekeningen en/of foto’s van de bewoners, nodigt uit tot lezen. Via diverse kanalen zijn hier onder voorwaarden zelfs subsidies voor te verkrijgen!
FSC-gelabeld, alsook PEFC-gelabeld hout is hout uit duurzaam beheerde bossen. Het hout kan zowel uit Europese als niet-Europese bossen afkomstig zijn.
Extra uitdaging (voor de durvers!)
- Ga een samenwerking aan met een plaatselijke imker, bouw zelf je eigen bijenkast, en oogst echte schoolhoning.
- Start een mini-onderneming (inclusief boekhouding!), ontwerp en maak etiketten, en verkoop de honing.
Kleuteronderwijs
Mens en Maatschappij:
- Mens: 1.1
- Maatschappij: 2.1, 2.2
Wetenschappen en techniek:
- Natuur: 1.2, 1.3, 1.4, 1.5, 1.6, 1.13
- Techniek: 2.2, 2.3, 2.4, 2.5, 2.6, 2.7, 2.8, 2.9
Basisonderwijs
Mens en Maatschappij:
- Mens: 1.1, 1.2
- Maatschappij: 2.2, 2.6,
- Ruimte: 4.8; 4.9
- Brongebruik: 5.1
Wetenschappen en techniek:
- Natuur: 1.1, 1.2, 1.3, 1.4, 1.5, 1.6, 1.7, 1.12, 1.14, 1.22, 1.24, 1.25, 1.26
- Techniek: 2.1, 2.2, 2.3, 206, 2.7, 2.8, 2.9, 2.10, 2.11, 2.12, 2.13, 2.16, 2.17, 2.18
- Leve de bijen! deze website wil bestaande en nieuwe informatie over bijen samenbrengen en je
aanzetten om aan de slag te gaan voor deze fantastische dieren en noeste werkers - plantvanhier.be: ontdek welke bomen en struiken typisch zijn voor jouw leefomgeving
- Alternatieve planten: beperk de introductie van invasieve planten
- weekvandebij.be: aan de slag
- De Beestige Brug: Suske en Wiske ondervinden aan den lijve hoe het is om een dier te zijn