De energiebronnen die wij het meest gebruiken zijn eindig, vervuilen het milieu en werken de klimaatopwarming in de hand. Daarom is er een mentaliteitswijziging bij de bevolking nodig. Niet alleen om minder energie te verbruiken maar ook om zoveel mogelijk over te schakelen op hernieuwbare energiebronnen. Bewustwordingsactiviteiten organiseren op school zorgt ervoor dat de leerlingen bewust leren duurzame keuzes maken voor onze planeet. Energie is niet weg te denken uit ons leven, alles verbruikt energie. Wat zijn de gevolgen wanneer je op school een energiearme dag organiseert? Wat gebeurt er als Energiekje de stekker even uit trekt?
Wist je dat... fossiele energiebronnen niet onuitputtelijk zijn... op is op!
Energiekje was die nacht op de school en trok de stekker uit.
De leerlingen staan versteld van wat er allemaal wegvalt als er geen energie meer verbruikt wordt.
Hoe kunnen ze die dag doorbrengen?
Welke toestellen werken er niet meer?
Wat kunnen ze wel nog allemaal doen?
Voormiddag
Stap 1: op schoolniveau:
- Er wordt een boodschap uitgestuurd dat er die dag geen energie kan verbruikt worden. Dit kan via een videoboodschap, een brief, een toneeltje, … .
Stap 2: inventariseer, maak samen met de leerlingen volgende oefening:
- SPEUREN naar energie:
- Wat zijn de energiebronnen op de school? Waar bevinden ze zich?
- Ga op zoek naar energiemeters (elektriciteit, gas, water, zonnepanelen) in de school en noteer de meterstanden.
- De leerlingen gaan op zoek naar de BETEKENIS van volgende begrippen: energiebron, energieverbruiker, fossiele brandstoffen, hernieuwbare energie, REG, CO2-uitstoot, ecologische voetafdruk, opwarming van de aarde, onevenwicht Noord-Zuid:
- Som VOORBEELDEN van energieverbruik op.
- Leg de juiste LINKEN tussen energiebron en energieverbruiker.
Stap 3: brainstormen over mogelijke alternatieven:
- De leerlingen denken na over alternatieve activiteiten waarvoor geen fossiele brandstoffen nodig zijn.
- De leerkrachten denken na over mogelijke alternatieven van lesgeven.
- De directie en het onderhoudspersoneel denken na over hoe ze hun taken zullen vervullen.
- Zelfs de ouders zoeken naar alternatieven om die dag zo weinig mogelijk energie te verbruiken en brengen hun kinderen op een energievriendelijke manier naar school.
Stap 4: alle mogelijke ideeën van de verschillende groepen worden geïnventariseerd:
- Er wordt opgelijst hoe die dag er uiteindelijk zal uitzien.
- De gevolgen voor het milieu en klimaat worden opgesomd.
Namiddag
Stap 5: mogelijke acties:
- Vervang de elektrische schoolbel door tromgeroffel of een oude schoolbel.
- Maak gebruik van de eigen creativiteit en organiseer activiteiten zoals spelen met associaties, kwartet, kleurplanten, gezelschapsspelletjes,...
- Ga terug in de tijd en vergelijk de energiebronnen van vroeger met deze van nu.
- Organiseer muzische activiteiten op een forum.
- Organiseer klasdoorbrekende ateliers met hameren en timmeren, juwelen maken, drama, muziek, woord en beeld.
- Organiseer een energie-arm middagmaal waarbij ieder zijn eigen maaltijd meebrengt, want… welke kookactiviteit kan men doen zonder gebruik te maken van fossiele brandstoffen?
- Laat ook ouders hieraan meewerken want iedereen kan zijn steentje bijdragen aan een energieloze dag!
- Werk eens rond een thema ‘speelgoed zonder batterijen’.
Stap 6: evalueren:
Hoe kunnen we bepaalde oplossingen verankeren onder het motto ‘zuiniger omspringen met energie zonder aan comfort in te boeten’?
- Elke doelgroep (leerlingen, leerkrachten, directie, onderhoudspersoneel,…) kan op het eind van de dag berekenen hoeveel CO2 hij die dag met hun actie heeft bespaard.
- Het overzicht van de school- en klasactiviteiten op de energieloze dag en de hoeveelheid CO2 die de school heeft bespaard, worden via het schoolkrantje, het infoblaadje, de website… aan de buitenwereld gecommuniceerd.
- Visualiseer de besparingen en koppel daaraan een feestje.
Let op!
Energie is moeilijk te visualiseren. Zorg ervoor dat je het CO2-verbruik kan omzetten naar zichtbare en herkenbare voorwerpen, bv. : voor zoveel CO2 -verbruik heb je x aantal bomen nodig.
Mens en Maatschappij:
- Maatschappij: 2.3, 2.4, 2.5, 2.6
- Tijd: 3.8
- Brongebruik: 5.1
Wetenschap en techniek:
- Natuur: 1.1, 1.12, 1.16, 1.23, 1.24, 1.25, 1.26
- Techniek: 2.1, 2.3, 2.4, 2.17, 2.18
- energiesparen.be
- bij het Vlaams Energieagentschap (VEA)
- vreg.be: de Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt
- wwf.be: lespakket: de energiedoos
- MOS-website
- CO2-calculator
- VROMMAN,S., PLICHART,I., We hebben maar één planeet – groene tips en inspiratie voor Low Impact Kids, Uitgeverij Van Halewyck, Leuven, 2010.